FEDAKARLIK ile ilgili Ayetler
لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتّٰى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَؕ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِهٖ عَلٖيمٌ
“Sevdiğiniz şeylerden infak edinceye kadar asla iyiliğe eremezsiniz. Her ne infak ederseniz, şüphesiz Allah onu bilir.
Birr: “fazilet, iyilik, hayır” demektir. Bu vasfı haiz olan kimseye berr (çoğulu: ebrar) denir. Müminin ibadetinin özünde Allah sevgisi olup O’nun rızasını her şeyden üstün tutmalıdır. Ebrar defterine kaydedilmek için, kişinin sevdiği şeyleri Allah yolunda harcaması gerekir. Yoksa takvâ, bazı şeklî tarafları tamamlamakla elde edilmez.
(Al-i İmran 3 /92)
اَلَّذٖينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّٓاءِ وَالضَّرَّٓاءِ وَالْكَاظِمٖينَ الْغَيْظَ وَالْعَافٖينَ عَنِ النَّاسِؕ وَاللّٰهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنٖينَۚ
“O müttakîler ki bollukta da darlıkta da Allah yolunda harcarlar, Kızdıklarında öfkelerini yutar, insanların kusurlarını affederler.Allah da böyle iyi davrananları sever.”
(Al-i İmran, 3/134)
وَالَّذٖينَ تَبَوَّؤُ الدَّارَ وَالْاٖيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ اِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فٖي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّٓا اُو۫تُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌؕ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهٖ فَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَۚ
Bunlardan önce Medine’yi yurt edinip imana sarılanlar ise, kendi beldelerine hicret edenlere sevgi besler, onlara verilen ganimetlerden ötürü içlerinde bir kıskanma veya istek duymazlar. Hatta kendileri ihtiyaç duysalar bile o kardeşlerine öncelik verir, onlara verilmesini tercih ederler. Her kim nefsinin hırsından ve mala düşkünlüğünden kendini kurtarırsa, işte felah ve mutluluğa erenler onlar olacaklardır.
(Haşr, 59/9)
Resulullah (asm) Beni Nadir mallarından muhacirlere taksim etmiş ve Ensâr’dan ihtiyacı olan üç kişiden başkasına vermemiş ve buyurmuştur ki:
“Dilerseniz mallarınızdan ve evlerinizden muhacirlere pay verir, bu ganimette de onlara ortak olursunuz. Dilerseniz evleriniz ve mallarınız sizin olur, bu ganimetten pay alamazsınız.” Bunun üzerine Ensar “Hem mallarımızdan ve evlerimizden onlara hisse veririz, hem de ganimeti onlara bırakır paylaştırılmasında kendilerine ortaklık da etmeyiz.” dediler. Müfessirlerin bir kısmı nüzul sebebinin bu olduğunu söylemişlerdir. (Razi, Tefsir, XXIX, 288)
Bundan başka Buharî, Müslim, Tirmizî, Nesaî ve daha başkaları Ebu Hureyre’den şu rivayeti nakletmişlerdir: “Resulullah (asm)’a bir adam geldi, ‘Ya Resulullah! Bana zaruret isabet etti.’ yani açlıktan dermansız kaldım.” dedi. Resulullah (asm) yakınlarına haber gönderdi, ancak onların yanlarında hiçbir şey bulunmadı.
Bunun üzerine Hz. Peygamber (asm), “Bu adamı bu gece misafir edecek kimse yok mu? Ki Allah ona rahmet buyursun.” dedi.
Derhal Ensâr’dan bir zât -ki Ebu Talhâ olduğu zikredilmiştir- ayağa kalktı “Ben Ya Resulullah” diye cevap verdi. Ve adamı alıp hemen evine götürdü. Sonra da hanımına “Resulullah’ın misafirine ikram et” diye tenbihde bulundu.
Hanımı, “Vallahi benim yanımda bir kız çocuğumun yiyeceğinden başka bir şey yoktur.” dedi. Kocası da ona, “O halde kız çocuğu akşam yemeği istediği zaman onu uyut, kandili de söndürüver, Resulullah’ın misafiri için biz bu geceyi aç geçiştiriverelim.” dedi. Ve gerçekten öyle yaptılar.
Sonra o misafir, Resulullah (asm)’ın yanına vardı ve ona, “Bu gece Allah falan ve falandan son derece hoşnut oldu.” dedi. Allah Teâlâ da onların hakkında bu âyeti indirdi. “Kendilerinde bir ihtiyaç olsa bile onları kendilerine tercih ederler.” (Buhari, Tefsiru Sure 59/6; Müslim, Hac, 475)
وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلٰى حُبِّهٖ مِسْكٖيناً وَيَتٖيماً وَاَسٖيراً
“Kendileri de ihtiyaç duydukları halde yiyeceklerini, sırf Allah’ın rızasına ermek için fakire, yetime ve esire ikram ederler.”
(İnsan, 76/8)
وَاَنْفِقُوا فٖي سَبٖيلِ اللّٰهِ وَلَا تُلْقُوا بِاَيْدٖيكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِۚۛ وَاَحْسِنُواۚۛ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنٖينَ
“Allah yolunda malınızı harcayın da, kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın…”
(Bakara, 2/195)