Kader Cenabı Hakkın kâinatta olmuş ve olacak her şeyi ezeli ilmiyle bilmesidir. Kader “ölçme, şekillendirme, miktar, planlama ve programlama” anlamlarına gelir. Kader Allah’ın (cc) ilminin bir ünvanıdır. Ve Allah’ın “Alim” ismiyle ilgilidir. Kader kâinatta her an işleyen bir plan ve programdır. Bu bakımdan sadece insanlarla ilgili olarak düşünmemek gerekir. Güneşin doğuş ve batış saatleri, Ay ve Güneş tutulmaları ve mevsimlerin oluşması kâinatta geçerli olan Kadere örnektir. Albert Einstein “Tanrı kâinatta zar atmaz” diyerek kâinatta bir plansızlık ve programsızlığın olmadığını belirtmiştir. Kaderin bize verdiği bir mesaj: Biz insanların da işlerinde planlı ve programlı olmasıdır. Kaza Kaderde yazılan bilgilerin vakti geldiğinde gerçekleşmesi olayıdır. Kaderde bir bilgi ve tespit, Kaza da ise yaratma olayı vardır. Kader “planlama”, kaza ise “uygulama”dır. Kazada Allah’ın “Kadir ve Halık” ismi ön plandadır. Allah’ın Kader ve Kaza kanunlarının yanında bir de “Atâ Kanunu” vardır. Atâ: Hediye ve lütuf demektir. Kader’de “Alim” Kaza’da “Kadir” ve Atâ’ da da “Rahim” ismi ön plandadır. Kur’an’ı Kerim’de Hz. Yunus (as)’ın kavmine gelecek belanın tövbe ve dua neticesinde kaldırılması Atâ Kanununa bir örnektir. Yine Hz. İbrahim (as) ‘i ateşin yakmaması ve oğlu Hz. İsmail (as)’i bıçağın kesmemesi de Atâ Kanununa örnek verilebilir. Allah’ın (cc) Atâ kanununda “sürpriz kurtuluşlar ve hediyeleri” vardır. Bazı uçak kazalarında insanların kurtuluşları gibi. Allah isterse Kaza kanunu isterse de Atâ kanununu kullanabilir. Bundan dolayı biz kullar neden? sorusunu sormadan Allah’ın icraatlarının hikmetlerini anlamaya çalışarak hükmüne itaat etmeliyiz.
